Medyka –
wieś
w
Polsce
położona w
województwie podkarpackim
, w
powiecie przemyskim
, w
gminie Medyka
. Miejscowość jest siedzibą
gminy
.
W latach 1975-1998
miejscowość administracyjnie należała do
województwa przemyskiego
.
Kościół pw. św. Piotra i Pawła z 1607 r.
Historia
Wieś i znajdujący się na jej terenie zamek istniały już w
XIV wieku
. Zamek został rozbudowany w
1542
r. przez Piotra Kmitę. W
1607
r. powstał tu drewniany kościół parafialny pw. św. Piotra i Pawła. W
1663
r. utworzono tu niewielkie starostwo niegrodowe.
Od
1809
r. właścicielami wsi byli Pawlikowscy, którzy w miejscu ruin zamku wznieśli
pałac
. W
1830
r. Jan Gwalbert Pawlikowski założył na terenie swojego majątku pierwszą w
Galicji
szkołę ogrodniczą. Pałac uległ zniszczeniu w
1915
i
1939
r. Część z jego zbiorów, przekazana do Ossolineum, ocalała.
W
1863
r. we wsi miał punkt zborny oddział Marcina Borelowskiego.
Wieś leży na
szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego
.
W Medyce urodził się m.in.
Jan Gwalbert Pawlikowski
- polski ekonomista, publicysta i polityk, historyk literatury, jeden z polskich pionierów ochrony przyrody, profesor.
Zabytki
Zespół dworski[1] - wpisany do rejestru zabytków
19 lipca
1969
r. Położony jest w północno-zachodniej części wsi. W jego skład wchodzą:
- park - pochodzący z drugiej połowy
XVI wieku
(z reliktami z
XIV
i
XVI wieku
). W
XIX wieku
przekształcony przez Gwalberta Pawlikowskiego, który stworzył na jego terenie kolekcję dendrologiczną. Rozciąga się on nieregularnie wokół tzw. wyspy powstańców. Od południa graniczy ze stawami, a od północnego zachodu i północnego wschodu z sadem pomologicznym. Występują tu m.in.:
platan
,
miłorząb japoński
,
orzech czarny
i
dąb czerwony
;
- dom gościnny - położony na wyspie, wokół niego znajdują się wały i
fosa
(
1534
r.). Połączony mostem, a następnie drogą z majdanem gospodarczym. Powstał wg projektu
Michała Gwalberta Pawlikowskiego
;
- majdan gospodarczy z klasycystyczną oficyną dworską;
- kopiec Jagiełły - usytuowany za fosą, znajdujący się na północny wschód od wyspy;
- dwa stoły kamienne;
- cokół wazy ogrodowej.
Zespół kościelny[1] - wpisany do rejestru zabytków
20 grudnia
1989
r.
Cmentarz komunalny[1] - wpisany do rejestru zabytków
10 marca
1994
r. Powstał w drugiej połowie
XIX wieku
., w południowej części wsi (w okolicy torów kolejowych). Ma kształt trapezu. Na jego terenie znajdują się dwie główne alejki:
- od wejścia do kaplicy rodziny Pawlikowskich;
- do kaplicy rodziny Pawlikowskich w kierunku zachodnim.
Najstarszy nagrobek pochodzi z
1888
r., a kilka z przełomu
XIX
/
XX wieku
Na terenie
cmentarza
znajdują się dwie kaplice grobowe (Pawlikowskich i Sienkiewiczów).
Osada z okresu rzymskiego[1] - wpisana do rejestru zabytków
30 kwietnia
1970
r.
Transport
We wsi znajduje się drogowe polsko-ukraińskie przejście graniczne w kierunku Dobromila.
Prowadzi tu droga
28
Zator
-
Wadowice
-
Nowy Sącz
-
Gorlice
-
Biecz
-
Jasło
-
Krosno
-
Sanok
- Medyka, i dalej przez przejście graniczne drogą
M11
do
Mościsk
i
Sądowej Wiszni
.
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne